De cello in de tango – fundament, klank en karakter

by Kay Sleking

De cello heeft in tango een bijzondere plek. Diep geworteld in het ritme en de harmonie, vormt de cello de brug tussen de warmte van de bas en de expressiviteit van de melodie. Tango laat de cello grommen, zingen, percussief begeleiden én lyrisch uitpakken.

Ritmisch fundament en melodische kracht

In een tango-orkest ondersteunt de cello vaak de groove samen met de contrabas, maar neemt soms ook een solistische of dialogerende rol aan. De strijkbewegingen zijn stevig, de articulatie is scherp en soms rauw. Maar net zo goed is er ruimte voor zangerige frasen en intense glissandi.

Techniek met karakter

Cellisten gebruiken in tango technieken zoals korte, staccato aanzetten, arrastre (een slepende aanstrijk), dramatische glissandi en percussieve tikken op de klankkast. Ook de tambor en het ritmisch meespelen met accenten van de bandoneons maken de cello tot een veelzijdige kracht in het ensemble.

Samenspel en expressie

De cello is een meester in samenspel. In tango komt dat tot uiting in de manier waarop de cello reageert op ritmische patronen van piano en bandoneon, en hoe het instrument de energie van de dans voelbaar maakt. De cello spreekt, zucht, zingt – en raakt.

Waarom je dit eens moet doen

Tango spelen op de cello is een intense muzikale ervaring. Je leert luisteren, meebewegen, kleuren zoeken en timing ontwikkelen. Het verrijkt je spel op elk niveau – en het is gewoon heerlijk om te doen.

In deze solo uit A Evaristo Carriego laat Jacqueline Oroc (Astillero) een gelaagde interpretatie horen, waarin kracht en melancholie naadloos in elkaar overvloeien.

Ben je cellist en wil je zelf ervaren hoe tango klinkt onder je vingers? Stuur me een mail, dan stuur ik je graag een partij om uit te proberen.

Grootmeesters van de tangocello

Ook al is de cello minder prominent aanwezig in de traditionele tango dan de viool of bandoneon, er zijn enkele cellisten die de mogelijkheden van het instrument binnen de tango volledig hebben benut:

José Bragato (1915–2017)
Een van de eerste prominente cellisten in de tango. Bragato werkte nauw samen met Astor Piazzolla en speelde in diens ensembles. Hij was mede verantwoordelijk voor het introduceren van de cello als lyrisch en expressief instrument in de Tango Nuevo. Zijn arrangementen en solo’s behoren tot het standaardrepertoire.

Yo-Yo Ma (gastprojecten)
Hoewel geen tango-specialist, speelde hij tango in projecten als “Soul of the Tango: The Music of Astor Piazzolla”, en bracht daarmee de tangocello naar een wereldwijd publiek.

Speel mee in het Tango Orkest in Frankrijk

Ben jij violist(e), altviolist of cellist op gevorderd niveau en wil je deze muzikale wereld zelf ervaren? Van 19 t/m 26 juli geef ik een Tango Orkestweek in Frankrijk voor strijkers, bandoneonisten en andere instrumentalisten. We repeteren dagelijks, verdiepen ons in de stijl en geven concerten op locatie.

Zon, muziek, verdieping en samenspel in een prachtige omgeving.
Bekijk alle info en meld je aan via tango-orkest.nl/frankrijk

Bekijk hier een aantal video’s bekijken waarin wordt uitgelegd hoe je bepaalde percussieve elementen speelt die karakteristiek zijn in tango. Deze geven een mooi inzicht in technieken zoals de chicharra, tambor, het ritmisch tikken op de klankkast, het gebruik van glissandi, het ritmisch begeleiden en melodie spelen.

Niets missen van onze cursussen of concerten? Volg ons op Facebook en Instagram en schrijf je in voor de nieuwsbrief. We houden je graag op de hoogte!

De viool in de tango – intensiteit, ritme en expressie

by Kay Sleking

Wie aan tango denkt, denkt al snel aan de bandoneon. Maar wist je dat de viool een onmisbare rol speelt in het typische tangogeluid? In een tango-orkest is de viool de stem die melodie draagt, spanning opbouwt en het geheel kleur en karakter geeft.

Een dansende strijkstok

Tango leeft. Als violist speel je niet zomaar de noten – je danst met je strijkstok. De stijl vraagt om een scherp gevoel voor timing, rubato en articulatie. Je fraseringen zijn niet strak gemeten, maar vloeiend en levendig. Je accenten zijn pittig, de glissandi expressief. Het is muziek die durf vraagt.

Expressie boven perfectie

In tango draait het niet enkel om een ‘mooie toon’ zoals in klassieke muziek – het gaat om persoonlijkheid en emotie. Je mag fluisteren, bijten, schuren en verleiden met je klank. Een beetje kras, een dramatische boog, een overdreven accent? Precies goed.

De rol van de viool in het orkest

In de traditionele orquesta típica heeft de viool een melodische en ondersteunende rol. Samen met andere strijkers, bandoneons, piano en contrabas bouw je het karakter van het stuk op. Soms draag je de hoofdmelodie, soms versier je ritmische patronen of speel je korte, percussieve figuren. De viool is flexibel en expressief – en juist daarom zo onmisbaar in de tango.

Bijzonder zijn ook de percussieve technieken die violisten inzetten. Denk aan de chicharra, waarbij je de snaar dicht bij de kam aanstrijkt voor een insectachtig ratelend effect, of de tambor, waarbij je de snaar laat terugslaan tegen de nagel van de linkerhand voor een scherp, ritmisch effect. Ook wordt er soms ritmisch getikt op de klankkast met de vingers of knokkels van de rechterhand. Deze technieken voegen een rauwe, ritmische laag toe aan het ensemblegeluid en maken de viool tot een verrassend veelzijdig instrument in de tango.

Grootmeesters van de tangoviool

Door de geschiedenis heen hebben verschillende violisten de tango mede vormgegeven en de rol van de viool in deze muziek verdiept:

Julio De Caro (1899–1980)
Revolutionair violist en orkestleider, bekend om zijn subtiele fraseringen en innovatieve stijl. Zijn sextet was toonaangevend voor de tango in de jaren ’20 en ’30.

Elvino Vardaro (1905–1971)
Een virtuoze violist met een lyrische speelstijl. Hij speelde onder andere met Osvaldo Pugliese en bracht de tangoviool naar nieuwe expressieve hoogtes.

Fernando Suárez Paz (1941–2021)
Vaste violist van Astor Piazzolla. Zijn spel was razend virtuoos en tegelijk zangerig en modern. Hij gaf de viool een prominente rol binnen de Tango Nuevo.

Antonio Agri (1932–1998)
Een van de meest expressieve violisten uit de tango nuevo. Hij speelde onder meer in het Quinteto Tango Nuevo van Piazzolla en blonk uit in lyriek, kracht en intensiteit. Zijn spel bracht de emotionele lading van tango naar een nieuw niveau.

Waarom je dit eens moet doen

Tango spelen als strijker is een openbaring. Het verbreedt je muzikale horizon, scherpt je luistervermogen en geeft je ruimte om buiten de gebaande paden te spelen. Je ontwikkelt nieuwe technieken, nieuwe klankkleuren en bovenal: je ontdekt een nieuwe manier van musiceren, vol intensiteit en interactie.

Ben je benieuwd en wil je het uitproberen? Stuur me een mail, dan stuur ik je graag een vioolpartij om zelf mee aan de slag te gaan.

Speel mee in het Tango Orkest in Frankrijk

Zon, muziek, verdieping en samenspel in een prachtige omgeving.
Bekijk alle info en meld je aan via tango-orkest.nl/frankrijk

Niets missen van onze cursussen of concerten? Volg ons op Facebook en Instagram en schrijf je in voor de nieuwsbrief. We houden je graag op de hoogte!

Tango in de Kerk

by Kay Sleking

Muzikale verleiding: Een ontmoeting met tango.

Om het seizoen feestelijk af te sluiten presenteert het Gran Orquesta de Tango Amsterdam een uniek concertprogramma voor zowel luisteraars als dansers.

Op het programma staan werken van componisten die de Argentijnse tango verrijkten met gelaagdheid en vernieuwing door uiteenlopende muzikale stijlen te versmelten tot één expressieve taal. Van de dansbare energie van D’Arienzo, de lyriek van Troilo, de diepgang van Pugliese, tot het grensverleggende werk van Piazzolla en hedendaagse composities: het concert biedt een rijke en afwisselende muzikale reis.

Kleinere ensembles zorgen daarnaast voor extra kleur en variatie, terwijl verhalen de verschillende muziekstukken op natuurlijke wijze met elkaar verbinden.

Het eerste deel van het programma is een luisterconcert. In het tweede deel wordt de dansvloer geopend en kunnen tangodansers zich laten meevoeren door het orkest. Na afloop zorgt een tango DJ voor een sfeervolle afsluiting tijdens de tangosalon van 17:00 tot 18:30.

Het orkest heeft zijn thuisbasis in Amsterdam en bestaat uit een combinatie van ervaren amateurmusici en professionals uit heel Nederland. Het werd opgericht door Kay Sleking en maakt deel uit van Tango Orkest NL, een platform voor bevlogen musici die elkaar vinden in hun passie voor de Argentijnse tango.

Bezetting

Leiding & contrabas: Kay Sleking
Bandoneons: Florita Cesnik, Caroline Olijve, Bas Mijling, Ilone Koning, Ria de Jong, Christoph Weniger
Accordeons: Ria de Jong, Jolanda Moor
Viool: Gea Smid, Martijn van der Most, Joan van Beuzekom, Annemieke Guns
Altviool: Ge van Enst, Joke Witteveen, Ellen van Heest
Cello: Roelf ter Veld, Josephine van Maarschalkerweerd
Dwarsfluit: Mony Wouters
Piano: Danielle Krijnen
Contrabas: Charles Desbuleux

Concertinformatie

Datum: 6 juli
Locatie: Buiksloterkerk, Buiksloterkerkpad 10, 1034 VZ Amsterdam
Tijd: Concert 15:30 (deel 1: luisteren / deel 2: dansen)
Tangosalon met DJ: 17:30 – 18:30
Entree: €15
Reserveren via: wordt nog bekend gemaakt

Niets missen van onze cursussen of concerten? Volg ons op Facebook en Instagram en schrijf je in voor de nieuwsbrief. We houden je graag op de hoogte!

Tango op het Wad

by Kay Sleking

Tango op het Wad: twee bijzondere concerten

Van 3 tot en met 6 april vindt de derde editie van Tango op het Wad plaats, een unieke ervaring voor musici én publiek, midden in het voorjaar. De sessie wordt feestelijk afgesloten met concerten in de prachtige Sint Janskerk en het sfeervolle tapasrestaurant De Reis.

Onder leiding van gitarist en dirigent Kay Sleking brengt het 19-koppige Tango Orquesta del Mar uit Nederland en België een meeslepende mix van melancholische en opzwepende tango’s, milonga’s en walsen. Het repertoire voert het publiek mee van het gouden tijdperk van Buenos Aires tot de vernieuwende klanken van Astor Piazzolla en hedendaagse composities.

De concerten zijn echter méér dan alleen een ode aan de Argentijnse tango. Speciaal voor deze gelegenheid wordt een intieme en ontroerende ode aan de zee gebracht, met de titel Liederen van de Zee. Deze liederen, gezongen door Sieta Keizer en begeleid door het orkest, vormen een bijzondere aanvulling op het orkestrepertoire. Daarnaast zorgen kleinere ensembles voor een afwisselend en rijk klankpalet, terwijl verhalen de verschillende muziekstukken op een natuurlijke manier met elkaar verbinden. Tango op het Wad is te beleven tijdens twee concerten: op 5 april in de Sint Janskerk in Hoorn en op 6 april in Tapasrestauarant De Reis, Hoorn.

Concertdata en locatie:

Wanneer: zaterdag 5 april
Waar: Sint Janskerk, Dorpsstraat 27, 8896 JA Hoorn (Terschelling)
Tijd: 20:00 – 21:15
Entree: Donatie
Reserveren niet nodig

Wanneer: zondag 6 april
Waar: Tapasrestaurant De Reis, Dorpsstraat 58, 8896 JG Hoorn (Terschelling)
Tijd: 13:00 – 14:15
Entree: Gratis

Reserveren via https://tapasopterschelling.nl

Mis deze unieke combinatie van muziek, zang, verhalen, sfeer en gastronomie niet!

Niets missen van onze cursussen of concerten? Volg ons op Facebook en Instagram en schrijf je in voor de nieuwsbrief. We houden je graag op de hoogte!

Tango Orkest Sessie in Antwerpen

by Kay Sleking

16 februari 2025, Casa 32 / Milonga de Carmen

Gisteren weer een ongelooflijk inspirerende sessie gehad met musici in Antwerpen. Het blijft fascinerend hoe we in slechts een paar uur met een gemengde groep musici een programma kunnen voorbereiden. De groep bestond uit zowel zeer gevorderde amateurmusici als professionals. Toch was er gisteren een celliste die pas één jaar les had gehad – iets wat ik pas ontdekte toen ze al aanwezig was. Maar met haar talent en moed kon ze uitstekend meekomen met de aangepaste partijen die ik voor haar heb gemaakt.

Het is geweldig om dit voor publiek te mogen presenteren, maar wat me telkens weer raakt, is het bijna alchemistische proces van het mengen van instrumenten, de dynamiek en de swing die ontstaat. Ik wil de musici bedanken voor hun overgave en het publiek voor hun aanwezigheid, want muziek gaat pas écht leven wanneer het gedeeld wordt.

De volgende tango-orkestsessie is op 16 maart. Wil je ervaren hoe een tango-orkest werkt? Kom dan luisteren! Heb je interesse om mee te doen? Laat van je horen! Hier kun je de informatie bekijken.

Gitaar in Tango

by Kay Sleking

Voordat wij verder gaan met de achtergrond van de orquesta típica’s, wil ik eerst aandacht besteden aan de kleinere ensembles waarin de gitaar een prominente rol speelde.

Zoals besproken in mijn vorige blog bestonden de allereerste tango-ensembles uit viool, zang, fluit en gitaar. Deze instrumenten waren destijds gemakkelijk voorhanden. Het is belangrijk om te beseffen dat tangomuziek een smeltkroes is van de vele culturen die samenkwamen in Buenos Aires, vooral door de immigranten uit Europa die een beter leven zochten in Argentinië. Zij arriveerden per schip en brachten hun instrumenten mee, zoals gitaar, fluit en viool. Dit waren relatief gemakkelijk mee te nemen instrumenten. De piano verscheen pas op het toneel toen de welgestelde burgerij interesse kreeg in het genre, want een piano was een kostbaar instrument. Ook de bandoneon kwam pas later, overgebracht vanuit Duitsland.

De gitaar was het instrument bij uitstek voor het begeleiden van liedjes. Toen de grote orkesten opkwamen, verdwenen de kleinere ensembles echter niet. Zij floreerden in de kleinere theaters en cafés, omdat de beperkte akoestiek het lastig maakte om een grote zaal vol dansers te begeleiden.

Cuarteto tipico

Er zijn prachtige opnames van bekende orkestleiders die, naast hun populaire orkesten, ook in duo, trio of kwartet speelden met gitaar. Een goed voorbeeld hiervan is het ensemble van bandoneonist Aníbal Troilo en de meestergitarist Roberto Grela. Zij voegden de lager gestemde guitarrón en de contrabas toe, waarmee een cuarteto típico ontstond. Door deze toevoegingen kregen beide solisten meer vrijheid in hun rol. Na de dood van Troilo ging Grela verder met de legendarische bandoneonist Leopoldo Federico.

Roberto Grela’s speelstijl werd sterk beïnvloed door Django Reinhardt, de beroemde gitarist van de Hot Club de France. Deze invloed kwam vooral tot uiting in zijn harmonieën en akkoordgebruik, even als in zijn spel met een plectrum, wat de klank en timing een extra dimensie gaf. Daarnaast werd Grela beïnvloed door Braziliaanse muziek, die regelmatig in cafés en kleine theaters werd gespeeld. Sterker nog, een set bestond vaak uit een mix van tango, folklore en Braziliaanse muziek.

De samenwerking tussen Troilo en Grela ontstond naar aanleiding van een theatertour waarbij het budget te beperkt was om een volledig orkest in te huren. Deze twee musici hebben een oeuvre opgebouwd dat tot op de dag van vandaag als een belangrijke bron van inspiratie dient. Wat bijzonder is, is dat zij stukken speelden die ook in groot orkestsetting werden uitgevoerd. Dit principe doet denken aan de jazz, waarbij een ‘standard’ bestaande uit melodie en akkoordenschema in allerlei bezettingen gespeeld kan worden.

Cuarteto de guitarras

Roberto Grela (1913-1992) was een van de meest invloedrijke gitaristen in de geschiedenis van de tango. Geboren in Buenos Aires, ontwikkelde hij al op jonge leeftijd een passie voor muziek en begon gitaar te spelen, wat uiteindelijk zou leiden tot een prominente rol in de Argentijnse muziekwereld.

Naast zijn samenwerking met de bandoneonisten Aníbal Troilo en Leopoldo Federico, richtte Roberto Grela in 1962 zijn eigen gitaarkwartet op, bekend als ‘El Cuarteto de Roberto Grela’. In dit kwartet speelden getalenteerde gitaristen, waaronder Ubaldo de Lío, die vaak als tweede gitarist optrad. Dit kwartet speelde een cruciale rol in de verdere ontwikkeling van de gitaar binnen de tango en bood Grela een belangrijk platform om zijn muzikale visie te realiseren.

Het gitaarkwartet van Grela speelde niet alleen traditionele tango’s maar experimenteerde ook met andere ritmes en invloeden, zoals de milonga, folklore en zelfs elementen uit de jazz, wat bijdroeg aan de verrijking van het tango-idioom. Dit alles maakte het kwartet tot een pionier in het gebruik van de gitaar binnen de tango, en het inspireerde vele toekomstige musici om de gitaar een prominente rol te geven in hun eigen tango-ensembles.

Hieronder kun je een opname bekijken waarin je duidelijk het effect van het gebruik van een plectrum en het karakteristieke fraseren van een melodie kunt waarnemen.

Roberto Grela “A San Telmo”

El Cuarteto de Roberto Grela

Er is nog zoveel meer te vertellen over de ontwikkeling van de gitaar in de tango, evenals over de verschillende ensembles en spelers! Tussen de besprekingen van de orkesten en optredens door zal ik daarom regelmatig een gitarist, nummer of tijdperk uitlichten.

De essentie en evolutie van tango voor orkest

by Kay Sleking

Wanneer je je verdiept in tangomuziek voor orkest, ontdek je werken uit verschillende tijdperken en orkesten, elk met hun eigen unieke klanken en stijlen. Door de evolutie van deze periodes en hun muziek te begrijpen, kun je je vaardigheden binnen het orkest verder verfijnen. Elk instrument vraagt bovendien om een specifieke benadering om de authentieke klank van tangomuziek te verkijgen. In deze eerste verdiepingsblog vind je een beknopte samenvatting en luisterfragmenten. In de volgende blogs zal de focus liggen op specifieke orkesten en instrumenten.

De Argentijnse tangomuziek heeft een rijke en dynamische ontwikkeling doorgemaakt. Oorspronkelijk ontstond de tango in de late 19e eeuw in de volksbuurten van Buenos Aires en Montevideo, waarbij het werd beïnvloed door een mix van Europese, Afrikaanse, en Zuid-Amerikaanse ritmes. De vroege tango was een dansmuziekstijl, gespeeld door kleine ensembles, vaak bestaande uit gitaar, viool, en fluit.

De Guardia Vieja (Oude Garde) en de vorming van het orquesta típica

Rond het begin van de 20e eeuw ontwikkelde de tango zich verder met de komst van de bandoneon, een Duits instrument dat het typische, melancholische geluid van de tango bepaalt. Dit leidde tot de vorming van het Orquesta Típica, een standaardensemble voor tango, bestaande uit bandoneons, violen, piano en contrabas. Deze samenstelling legde de basis voor de tango zoals die later wereldwijd bekend zou worden.

Een bekend tango-orkest uit de Guardia Vieja is Orquesta Típica Victor. Dit orkest was een van de prominente groepen die de vroege tango in Buenos Aires populair maakte en een belangrijke rol speelde in de ontwikkeling van de tango als muziekstijl. Ze waren actief in de vroege 20e eeuw en hebben bijgedragen aan de vorming van de typische tango-orchestratie van die tijd.

De Guardia Nueva (Nieuwe Garde) en de Gouden Eeuw

In de jaren 1920 en 1930 begon de tango internationale bekendheid te verwerven, wat leidde tot verfijning in de orkestratie en compositie. Deze periode staat bekend als de ‘Gouden Eeuw’ van de tango, waarbij grote orkesten een prominente rol speelden. Carlos Gardel maakte de gezongen tango populair, terwijl Juan D’Arienzo en Aníbal Troilo orkesten leidden die synoniem werden met de dansbare, ritmische tango van die tijd.

‘Entre dos fuegos‘ is een beroemde opname van de Argentijnse orkestleider Juan D’Arienzo, opgenomen in 1937. D’Arienzo, bijgenaamd ‘El Rey del Compás’ vanwege zijn strikte en energieke ritmische stijl, staat bekend om zijn invloedrijke rol in de heropleving van de tango in de jaren 1930.

Een van de beroemdste opnames van Aníbal Troilo uit de jaren 30 en 40 is ‘La Cumparsita’, opgenomen in 1941. Deze opname is bijzonder belangrijk in de tango-muziekgeschiedenis vanwege Troilo’s meesterlijke interpretatie en orkestratie van het iconische tango-nummer dat oorspronkelijk werd geschreven door Gerardo Matos Rodríguez met tekst van Carlos Gardel en Alfredo Le Pera.

Osvaldo Pugliese: De meester van tango-orkestratie

Osvaldo Pugliese was een sleutelpersoon in de evolutie van de tangomuziek, bekend om zijn innovatieve harmonieën en ritmes die de emotionele diepgang van de tango versterkten. Zijn stijl combineerde kracht met subtiliteit, wat zijn muziek zowel dynamisch als verfijnd maakte. Zijn iconische composities zoals ‘La Yumba’ zijn essentieel voor iedereen die de ware intensiteit van de tango wil begrijpen. Pugliese’s invloed blijft voelbaar, en zijn werk vormt nog steeds een maatstaf voor orkesten wereldwijd.

De innovaties van Astor Piazzolla

De naoorlogse periode bracht een nieuwe fase in de ontwikkeling van de tango. Astor Piazzolla revolutioneerde de tango door het te vermengen met elementen van jazz en klassieke muziek, wat leidde tot de zogenaamde Tango Nuevo. Piazzolla’s composities, zoals ‘Libertango’ en ‘Adiós Nonino’, verkennen complexere ritmes en harmonieën, en zijn vaak geschreven voor uitgebreide orkestraties, inclusief strijkers en percussie, naast de traditionele Orquesta Típica.

Astor Piazzolla speelt ‘Adiós Nonino’ met de Sinfónica ‘Cologne Radio Orchestra’ uit Duitsland (1985).

Moderne tijd en wereldwijde verspreiding

In de late 20e en vroege 21e eeuw heeft de tango een wereldwijde renaissance doorgemaakt. Moderne orkesten blijven de traditionele vormen van de tango spelen, maar experimenteren ook met fusies, incorporatie van elektronische instrumenten, en nieuwe composities. De tango is geëvolueerd van een lokale, volksdansmuziek naar een veelzijdig genre dat in concertzalen over de hele wereld wordt uitgevoerd.

De ontwikkeling van de Argentijnse tango voor orkest is een weerspiegeling van de culturele en muzikale veranderingen in de wereld. Het is een genre dat constant evolueert, maar altijd zijn wortels in de passionele dans en de melancholie van de bandoneon behoudt.